[9/186] Ekomuzea Karpackie - Partnerstwo dla ekorozwoju

Od stycznia 2017 r. Fundacja Bieszczadzka z Ustrzyk Dolnych realizuje projekt „Ekomuzea Karpackie – Partnerstwo dla Ekorozwoju" ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ramach programu „Międzydziedzinowe wzmocnienie działań społeczności lokalnych dla zrównoważonego rozwoju".

Celem przedsięwzięcia wykorzystanie potencjału istniejących i tworzonych w województwie podkarpackim ekomuzeów skupionych wokół programu Ekomuzea Karpackie. Prezentujemy kilka z inicjatyw ze Stefkowej, Lutowisk i Stuposian.

Na dzień 10 września mieszkańcy Stefkowej zostali zaproszeni na otwarcie nowej atrakcji edukacyjno-przyrodniczej, jaka powstała w ich wsi w ramach projektu „Ekomuzea Karpackie – Partnerstwo dla Ekorozwoju" realizowanego przez Fundację Bieszczadzką i Stowarzyszenie „Nasz Dom" w Stefkowej ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. „EkoKlasa pod Tatarskim Kurhanem" jest jedną z 14-tu inicjatyw powstałych w ramach w/w projektu na terenie Bieszczadów. Miejsce, w którym powstała „EkoKlasa pod Tatarskim Kurhanem" ma szczególnie atrakcyjne położenie nad Starym Potokiem przepływającym przez Stefkową, który jest osobliwym ekosystemem zamieszkałym przez pstrągi, raki i bobry.

W sąsiedztwie, „EkoKlasy" znajduje się las, w którym spotkać można tropy leśnych zwierząt, między innymi niedźwiedzia brunatnego. Piękna pogoda sprzyjała zabawom, przyrodniczym konkursom i wspólnemu biesiadowaniu przy ognisku w EkoKlasie, na którą składają się odremontowana altana, ławeczki oraz zestaw edukacyjnych kolorowych tablic, pozwalających pogłębić wiadomości o florze i faunie łąk i lasów otaczających Stefkową.

W Lutowiskach o urbanistyce i przyrodzie

O tak pięknej wczesnojesiennej scenerii realizatorzy inicjatyw: „Arboretum Przyszkolne w Lutowiskach" i „Owadzie Śródmieście – makieta układu urbanistycznego XIX wiecznych rynków miasteczka Lutowiska w formie osiedla dla owadów" planując ich otwarcie mogli tylko marzyć. Tymczasem w Lutowiskach 28 września te marzenia stały się faktem.
Otwarcie powyższych inicjatyw nastąpiło z udziałem lokalnych władz gminnych, Komendanta Placówki Straży Granicznej w Czarnej, mieszkańców Lutowisk i gminy, grona pedagogicznego, uczniów i rodziców Zespołu szkół Publicznych w Lutowiskach. Zebrani w Chacie Floriana mogli obejrzeć program artystyczny w wykonaniu najmłodszych uczniów –inscenizacja o zanieczyszczeniach środowiska i zagrożeniach czyhających na zwierzęta oraz popisy taneczne i wokalne uczniów starszych. Prezentację multimedialną o działaniach zrealizowanych w projekcie „Ekomuzea Karpackie – Partnerstwo dla Ekorozwoju" przedstawił jego koordynator i prezes Fundacji Bieszczadzkiej Bogusław Pyzocha. Po części oficjalnej nastąpiło uroczyste otwarcie odnowionego przyszkolnego Arboretum. Przewodniczący poszczególnych klas odebrali z rąk dyrektora szkoły Akty Nadania Opieki nad Arboretum. Każda klasa będzie się opiekować innym jego elementem. Następnie wszyscy przeszli na plac obok kościoła w Lutowiskach, gdzie zaplanowano otwarcie drugiej z inicjatyw: „Owadziego Śródmieścia...". 74 miniatury domów z dziewiętnastowiecznych Lutowisk, ustawionych zgodnie z mapą katastralną z tamtego okresu naprawdę robią wrażenie. Niezwykle ważnym uzupełnieniem makiety jest tablica informacyjna, pełna istotnych treści historycznych i współczesnych. O roli domków w charakterze owadzich hoteli opowiedział wykonawca miniatur i lider całej inicjatywy Grzegorz Zubel. Piękny fragment „Sklepów cynamonowych" Bruno Schulza opisujący rynek w Lutowiskach odczytała jedna z uczennic. Zarówno Arboretum jak i „Owadzie śródmieście....." staną się kolejnymi atrakcjami turystycznym na szlaku ekomuzeum „Trzy kultury"

...w Bieszczadach wszyscy zadzieramy głowy do góry...
(Edyta Wyban)

Tak też robiliśmy - wszyscy uczestniczący 2 października w otwarciu Astroarboretum w Stuposianach: realizatorzy inicjatywy, mieszkańcy wsi i turyści. Zanim jednak nastała bieszczadzka noc umożliwiająca obserwację nieba, Pavol Durisz, lider stuposiańskiej inicjatywy zaprosił nas do salki dydaktycznej Centrum Informacyjnego Parku Gwiezdnego Nieba gdzie wysłuchaliśmy opowieści o tym jak trwały projektowe prace przy Astroarboretum, co zrobiono, czemu konkretne rzeczy będą służyły. Opowieść uzupełnił prezes Fundacji Bieszczadzkiej Bogusław Pyzocha. Przedstawiona przez niego prezentacja pokazała pozostałe 13 inicjatyw zrealizowanych już, bądź przygotowanych do realizacji w najbliższym czasie, w ramach projektu „Ekomuzea Karpackie- Partnerstwo dla Ekorozwoju". Uzupełnieniem tej części spotkania były dwie diaporamy. Pierwsza autorstwa Pavlo Durisza pt. Gwiezdne Bieszczady" opowiadała o powstaniu Parku Gwiezdnego Nieba, specjalnego obszaru ochrony i promocji ciemnego nieba w Bieszczadach. Druga diaporama „Moje życie w Parku Gwiezdnego Nieba", której autorką jest Edyta Wyban przeniosła nas w zaczarowany świat bieszczadzkich rozgwieżdżonych nocy. Tak przygotowani mogliśmy się już udać do Astroarboretum, na które składają się: ścieżka astrobotaniczna pod nazwą „Ścieżka Planet"- oświetlona solarnymi latarniami ogrodowymi, które spełniają kryteria ekologiczne pod kątem minimalizowania zanieczyszczenia światłem, altana drewniana – miejsce relaksu, wypoczynku oraz edukacji, botaniczny, naturalny model układu słonecznego – planety z różnych gatunków drzew, punkt obserwacyjny – planetarium pod gołym niebem. Całość została uzupełniona zestawem tablic informacyjno-edukacyjnych o ogrodzie astrobotanicznym. W Astroarboretum czekał na nas teleskop i październikowe niebo pełne gwiazd. Obserwacje zaczęliśmy od księżyca, który będąc "prawie w pełni", trochę „przeszkadzał" w podglądaniu pozostałych elementów nieba. Potem przyszła kolej na Saturna nieprzyzwoicie mocno błyszczącego na nieboskłonie, na gwiazdy: Wegę, Kapelę, na konstelacje: Małej i Wielkiej Niedźwiedzicy, Herkulesa, Pegaza, itd., itd.

Fundacja Bieszczadzka